ჩვენი დაკვირვებით საქართველოში სარესტორნო ბიზნესში ბუღალტრული აღრიცხვა ან საერთოდ არ იწარმოება, ან ოპერაციები მნიშვნელოვანი ხარვეზებით აღირიცხება. ამ სფეროში იშვიათად შეხვდებით კომპანიას, რომელსაც მოწესრიგებული აქვს ბუღალტრული ბაზა და დიდ ყურადღებას უთმობს ფინანსურ დეპარტამენტს.
მოუწესრიგებელი ბუღალტერია საშუალოვადინ და გრძელვადიან პერსპექტივაში ბიზნესს უდიდეს პრობლემას უქმნის და ხშირად სარესტორნო ბიზნესის წარუმატებლობის (არც თუ იშვიათად – გაკოტრების) გამომწვევი მიზეზიც ხდება.
სარესტორნო ბიზნესში, დიდ პრობლემას წარმოადგენს ბაზარში შესყიდული პროდუქციის შეძენის დამადასტურებელი დოკუმენტის (შესყიდვის აქტი) მოპოვება, შესაბამისად, კომპანიიდან თანხა გადის და ამ ოპერაციაზე დოკუმენტი არ მზადდება, რაც საგადასახადო რისკებს ზრდის.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსში ხაზგასმით არის აღნიშნული, რომ თუ მეწარმე სუბიექტს არ აქვს სააღრიცხვო დოკუმენტაცია ან მისი სააღრიცხვო დოკუმენტაციით შეუძლებელია დაბეგვრის ობიექტის დადგენა, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს, პირის საგადასახადო ვალდებულებები განსაზღვროს არაპირდაპირი მეთოდების გამოყენებით.
შემოსავლების სამსახურის მეთოდური მითითების (სააღრიცხვო დოკუმენტაციასთან შედარებით, შემოწმების არაპირდაპირი მეთოდით გამოვლენილ ხარჯებში სხვაობის დაბეგვრის შესახებ) მიხედვით, შემოსავლების სამსახურს უფლება აქვს თქვენ მიერ გაცხადებული დოკუმენტურად დაუდასტურებელი ხარჯების მხოლოდ 75% მიიჩნიოს ხარჯად და დარჩენილი 25% დაბეგროს მოგების გადასახადით.
იხილეთ მაგალითი:
2022 წლის 1 თებერვალს დაინიშნა შპს „კაფეტერია A“-ს 2021 წლის საანგარიშო პერიოდის საგადასახადო შემოწმება. ამასთან, საწარმო გადასახადის გადამხდელად რეგისტრირებულია 2021 წლის 1 იანვარს, ხოლო მისი საქმიანობის საგანია სარესტორნო მომსახურების გაწევა.
დადგენილია, რომ 2021 წლის საანგარიშო პერიოდში შპს „კაფეტერია A“-მ შემოსავლების მისაღებად, რომელიც დასტურდება და არ არის სადავო, შეისყიდა 200,000 ლარის ნედლეული ბაზარში, რომელიც ანაზღაურებულია სრულად, მიუხედავად აღნიშნულისა, კომპანიას გახარჯული ნედლეულის შეძენის დამადასტურებელი პირველადი საგადასახადო დოკუმენტი არ გააჩნია.
შეფასება და შედეგი
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 982 მუხლის პირველი ნაწილის „ა“ ქვეპუნქტის შესაბამისად, მოგების გადასახადით დაბეგვრას ექვემდებარება ხარჯი, რომელიც დოკუმენტურად დადასტურებული არ არის. თუმცა, აღწერილ გარემოებაში, დოკუმენტურად დაუდასტურებელი ხარჯის მოგების გადასახადით დაბეგვრისას გასათვალისწინებელია, რომ ხარჯის ფაქტობრივად გაწევის ნამდვილობა და ამ ხარჯის საჭიროება არ არის სადავო. ამდენად, მოცემულ შემთხვევაში ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებულ ხარჯად უნდა დაკვალიფიცირდეს გადამხდელის მიერ გაცხადებული ხარჯის 75%.
შესაბამისად, მოგების გადასახადით დაბეგვრას დაექვემდებარება 50,000 ლარი (200,000-(200,000 * 75%). შედეგად, მოგების გადასახადით დასაბეგრი ბაზა იქნება 58,824 ლარი (50,000/0,85), ხოლო კუთვნილი მოგების გადასახადი -8,824 ლარი (58,824 *0,15)
